Festiwal Sztuk Performatywnych

50 międzynarodowych artystów, w tym 10 z Polski, instalacje artystyczne, otwarta off- scena dla młodych artystów, pokazy filmowe, dyskusje, sesje sztuki, spotkania z artystami, prezentacje, warsztaty VestAndPage odwołujące się do twórczości Themersonów.

Program festiwalu

Artyści festiwalu

O festiwalu sztuk performatywnych „Opowieści. Świat jest bardziej skomplikowany niż nasze prawdy o nim” – wprowadzenia słów kilka

Zanim rzecz cała zaczęła przybierać realne kształty pojawił się dylemat: jakie hasło nadać dużemu przedsięwzięciu artystycznemu, które miało być realizowane zarówno w Norwegii jak i w Polsce przez 12 miesięcy i zawierać w sobie szerokie spektrum różnorodnych wydarzeń, poczynając od największego z nich – festiwalu sztuk performatywnych. Co mogłoby być wspólnym mianownikiem, nie ograniczającym, a jednocześnie wyznaczającym kierunek, strukturę czy cokolwiek innego, co pozwalałoby nam umiejscowić własny świat, wyrazić go i przekazać dalej.
I wówczas wyłoniło się słowo ‘opowieści’. Opowieści mają fundamentalne znaczenie dla naszego myślenia i poszukiwania/odnajdowania sensu egzystencji. Wszyscy niesiemy w sobie opowieści i przekazujemy je innym. Opowiadanie to najbardziej naturalny środek porozumiewania się i przecież niekoniecznie słowny. Można opowiadać choćby gestem, ruchem, dźwiękiem, światłem, całym tym ogromnym instrumentarium dostępnym światowi ożywionemu. Życie opowieści jest pełne, tych prawdziwych i tych fikcyjnych, opowieści kreowanych, opowieści opartych na pamięci, przekazach, modyfikowanych nieomal za każdym razem, kiedy są opowiadane. Opowieści towarzyszą nam przez całe życie, słuchamy ich i opowiadamy je sami. Bywają piękne, bywają okrutne. Dlaczego są tak ważne? Bywa, że zagłuszają strach przed ostatecznością, odciągają naszą uwagę od wniknięcia w głąb własnej istoty, a czasem wręcz przeciwnie – pozwalają na penetrowanie pokładów ukrytych i niedostępnych. Opowieści są pojęciem szerokim, nie ograniczającym artystów w tym, co nam mogą i chcą przekazać, a pozwalającym rozwinąć skrzydła i eksplorować ‘regiony wielkiej herezji’. Nie jest naszą intencją narzucanie czegokolwiek. Idzie o otwieranie wszystkich możliwych drzwi przez które wejść można do światów osobistych, ważnych, osobliwych, pięknych, trudnych, kolorowych, czarno-białych…. Ufamy, że tym przywilejem obdarują nas zaproszeni artyści.*
Za patronów całości wydarzeń obraliśmy parę bezkompromisowych artystów awangardowych – Franciszkę i Stefana Themersonów (1907/1910 – 1988), których twórczość obejmowała szereg dziedzin (m.in. film awangardowy, malarstwo, grafikę, projektowanie, literaturę, teatr, scenografię, ilustrację książkową, operę, działalność wydawniczą, filozofię, fotografię), powstawała i była prezentowana w wielu krajach, co koresponduje z wieloaspektowym charakterem naszego przedsięwzięcia. Poza tym oboje związani byli rodzinnie z Płockiem, a Muzeum Mazowieckie może poszczycić się jedyną na świecie ich stałą ekspozycją – Galerią Themersonów.
Stefan Themerson napisał kiedyś „Świat jest bardziej skomplikowany niż nasze prawdy o nim” (Hau! Hau! Czyli kto zabił Ryszarda Wagnera). Z powodu takiego stanu rzeczy „wymagane jest tłumaczenie kierowane ku ogółowi ludzi i tego zadania podejmują się artyści”. Chcemy nakłaniać odbiorców naszych wydarzeń do odrzucenia utartych schematów, opuszczenia jednostronnego widzenia świata i popatrzenia nań z wielu możliwych punktów widzenia. W obecnych czasach, w których doświadczamy tyle absurdalnego zła i niesprawiedliwości, dominacji niskich instynktów nawołujemy do zwrócenia się ku myśleniu otwartemu, szerokiemu, nieokiełznanemu. Niech będzie pochwalona myśl wolna i jasna!
Małgorzata Sady
Kuratorka tej przygody

*Czas bez opowieści jest martwy i równie dobrze mogłoby go nie być.

Olga Tokarczuk,Gra na wielu bębenkach

Opowieść nigdy nie należy do jednej osoby. Należy do każdego, kto kiedykolwiek ją opowiadał i do każdego, kto ją słyszał. Dlatego opowiadanie historii ma tak wielką wagę.

Beth Hautala, Czekając na jednorożce

Tak, o pewnych rzeczach nikt się nie dowie, jeśli o nich nie opowiem. A kiedy całkiem stracę pamięć, to nawet ja nie będę już o nich wiedziała. Pozostaną tylko pogłoski, w których zniknie prawda.

Adrienne Sharp, Prawdziwe wspomnienia Mali K

Odkąd Eliza odkryła w sklepie pani Swindell książkę z bajkami i zatopiła się w jej wyblakłych stronach, zrozumiała potęgę opowieści. Ich magiczną zdolność do wypełniania pustki w ludzkich sercach i zranionych umysłach. 

Kate Morton, Zapomniany ogród

Ludzie są trochę jak gwiazdy: świecą choć czasem z bardzo daleka, ale świecą i zawsze mają jakąś ciekawą historię do opowiedzenia… Tyle tylko, że potrzeba czasu, bywa, że długiego, by ich historie dotarły do naszych serc, podobnie jak światło gwiazd do naszych oczu.

Alessandro D’Avenia, Biała jak mleko, czerwona jak krew

W festiwalu udział weźmie 50 artystów działających w przestrzeni sztuk performatywnych z całego świata. Kuratorka festiwalu, Małgorzata Sady, zaprosiła do uczestnictwa w wydarzeniu zarówno performerów o światowej sławie i wieloletnim dorobku, jak i interesujących artystów rozpoczynających swe kariery. Od 19 do 22 lipca 2023 roku opanują oni zróżnicowaną przestrzeń Muzeum Mazowieckiego w Płocku – swe działania twórcze prezentować będą w muzealnej auli, na patio przy ul. Tumskiej i Kolegialnej, w sali wystaw czasowych. Wyjdą także na płockie ulice, a jeden z koncertów odbędzie się też w tutejszej katedrze. Festiwal jako całość – zbiór efemerycznych, dziejących się tu i teraz, inspirowanych też lokalnym otoczeniem aktów twórczych – koresponduje z polifonicznym charakterem twórczości Themersonów. Spotkamy się z różnymi odmianami sztuki performance, muzyką, choreografią, filmem, poezją, instalacjami, teatrem, sztuką nowych mediów. Festiwal będzie stawiał angażował, stawiał pytania i budował platformę porozumienia. Festiwal będzie poprzedzony 7-dniowym warsztatem (wspólnym tworzeniem) prowadzonym przez VestAndPage, w którym weźmie udział 15 młodych artystów (w tym 5 z Ukrainy), a którego efekty będzie można doświadczyć pierwszego dnia festiwalu.

Małgorzata Sady

Pisze i mówi o filmie, sztuce i literaturze, tłumaczy, fotografuje, maluje, tworzy przestrzenie dźwiękowe. Pracuje przy realizacji filmów dokumentalnych i animowanych. Wykłada w Polsko-Japońskiej Akademii Technik Komputerowych w Warszawie. Od końca lat 70 jako kuratorka, tłumaczka i autorka projektów artystycznych współpracuje z centrami sztuki, studiami filmowymi, uczelniami, festiwalami teatralnymi, sztuki performance i filmowymi w Polsce i na wszystkich kontynentach. Autorka licznych przekładów z dziedziny sztuki współczesnej, literatury, filozofii, historii (Wittgenstein, Russell, Themerson, Czechowicz, Poświatowska i in). Dwukrotna stypendystka MKiDN. Kuratorka stałej wystawy Themersonów w Muzeum Mazowieckim. W prowadzonej przez nią oficynie „Gaberbocchus w Polsce” od roku 2002 wydaje Utwory rozrzucone Themersonów. Współpracuje z Festiwalem Themersonów w Płocku od początku jego istnienia. Twórczość tej niezwykłej pary artystów była tematem wielu jej wykładów, prezentacji, wystaw i publikacji w Polsce, Japonii, Izraelu, Białorusi, Szwajcarii, Ukrainie, Litwie, Australii, Wielkiej Brytanii, Irlandii, Szwecji i in. Obecnie jest w trakcie realizacji rocznego projektu finansowanego przez Program Kultura – fundusze EOG, inspirowanego twórczością Themersonów i kończy pracę nad biografią Franciszki i Stefana, z którymi łączyła ją przyjaźń przez 10 ostatnich lat ich życia.

Prowadzi nomadyczny tryb życia w poszukiwaniu uniwersalnych wartości i piękna.